Bundan sadece birkaç ay önce hayatımızda Koronavirüs (Covid-19) yokken, ambalaj tasarım trendleri arasında ambalajsız marketler, tekrar kullanılabilir ambalajlar ve döngüsel ekonomi ilk sıradaydı. Bir anda rüzgâr tersine döndü. Bugün ambalajlı gıdanın ne denli önemli olduğunu konuşuyor, ambalajın sadece içindeki ürünü değil, bizi de koruduğunu daha iyi anlıyoruz.

Koronavirüs ile günlük yaşantımızda çok radikal değişiklikler oldu. İş hayatımız, alışveriş şekillerimiz değişti. Bu değişim geçici mi yoksa kalıcı etkileri olacak mı zaman gösterecek. Ama ambalaj tasarımı pratiğinin bu dönemden etkileneceğini tahmin edebiliriz:

• Ambalajın ve ambalajlı ürünün önemi daha iyi anlaşıldı. Ambalaj sadece ürünü korumuyor, bizi de koruyor. Bu nedenle açık / dökme satılan kuruyemiş, et ve süt ürünleri, unlu mamüller gibi birçok kategoride ambalaja geçiş hızlanacak.
• “On the go” diye adlandırılan ayaküstü atıştırmalık ürünler, insanların dışarı çıkma endişelerinden ötürü gözden geçirilecek. Artık daha az dışarıda ve hareket halindeyiz, daha çok evde vakit geçiriyoruz. Dolayısıyla ev içi tüketime dönük atıştırmalık ürünlerin önemi artacak.
• Alışverişler, evlerde kalma süresinin artması ve market gibi toplu bulunulan yerlere gitmedeki endişe nedeniyle değişim gösteriyor.  Kısa süreli veya günlük ihtiyacı karşılayacak miktarlar yerine yüksek adetlerde satın alma eğilimi artıyor. Bu nedenle çoklu paketlerde (multipack) ve büyük boy ambalajlarda artış olacak.
• Uzun süreli saklama ihtiyacı nedeniyle, daha uzun süre raf ömrü sağlayan, dayanıklı ambalaj tipleri ve malzemelerine talep artacak.
• Benzer nedenlerle ambalajlı ürünleri depolayacak alana olan ihtiyaç da artıyor. Artık buzdolapları, derin dondurucular, kilerler daha fazla ürün almak zorundalar. Bu nedenle ambalaj şekilleri de gözden geçirilecek ve daha az yer kaplama / kolay depolama kriteri önem kazanacak.
• İnsanlar artık markette bulunmayı stresli bir süreç olarak görüyor ve alışveriş süreleri kısalıyor. Bu nedenle ambalaj üzerindeki mesajları daha net ve daha kısa sürede anlaşılır şekilde tasarlamak gerekecek.
• Gerek gıda ürünlerinde olsun, gerekse kişisel bakım ve kozmetik alanında tüketiciler duygusal faydadan çok fiziksel faydaya önem vermeye başlayacaklar. Artık kendini iyi hissetmek değil, daha sağlıklı olmak öncelikte. Ambalaj üzerinde yer verdiğimiz faydalar hem içerik hem de görsel dil bakımından bu eksende değişim gösterecek.
• Online alışveriş artışta, ambalajların rafta olduğu kadar web’de ve app’lerde nasıl göründüğü de önem kazanıyor. Dolayısıyla ambalaj tasarım kriterleri arasına malzeme, üretim tekniği, depolama yanında dijital görünüm de eklenecek.

Koronavirüs bizlere özellikle hızlı tüketim ürünleri için ambalajın önemini bir kez daha gösterdi ancak ambalajın çevre ile olan ilişkisi konusundaki birikimlerimizi de unutmamalıyız. Bu nedenle sürdürülebilirlik, uzun dönemde de ambalaj tasarımı ile ilgili konular arasında yeniden üst sıralara çıkacak. Dolayısıyla biyolojik olarak parçalanabilen ‘biodegradable’ ve de gübrelenebilir ‘compostable’ ambalajlara yatırım yapmak, kriz sonrası yeniden normale dönme çabalarında toplum ve tüketici duyarlılığını karşılamakta markalar için önemli olacaktır.

 

Dr. Orhan Irmak